De hypotheekrente is verdubbeld. Geld lenen is daardoor flink duurder. Maar de spaarrente stijgt helemaal niet zo rap. Hoe kan dat?
Weet je nog, elke keer bericht van de bank dat de spaarrente werd verlaagd. Wéér een procentje eraf. Tot het nulpunt was bereikt. Een tijdje zakte-ie zelfs onder de nul. En moest je, vanaf een bepaald bedrag, een negatieve spaarrente betalen.
Die koers is omgeslagen. De lijn omhoog is ingezet. De hypotheekrente is keihard gestegen, maar mijn spaarrente nog amper. Hoe kan dat nou?
Wat doet de ECB eigenlijk?
Het antwoord ligt bij de Europese Centrale Bank, de ECB. Dat is de centrale bank van alle EU-landen, die de euro gebruiken. De belangrijkste taak van de ECB is prijzen stabiel houden. Boodschappen moeten niet ineens peperduur worden. Stel je voor dat een broccoli morgen ineens € 10 kost. Of dat de euro bijna niks meer waard is in vergelijking met de dollar. Dat willen we niet. Daarom heeft de ECB verschillende gereedschappen die ervoor zorgt dat de prijzen in de eurozone stabiel blijven.
Rente omhoog, inflatie omlaag
Het doel van de ECB is een inflatie van 2%. Een beetje inflatie is goed voor onze economie, omdat we dan niet al ons geld oppotten, maar het ook uitgeven.
Als de inflatie veel hoger is – zoals vorig jaar en nu – probeert de ECB dat af te remmen. Dit doen ze door de rente te laten stijgen.
Waarom? Door de rente te laten stijgen, wordt lenen duurder. Zowel voor bedrijven als particulieren. Dat remt de boel een beetje af. Het maakt lenen minder aantrekkelijk en sparen aantrekkelijker. Als we minder uitgeven, daalt de vraag naar producten en diensten. En dan dalen ook de prijzen. Zo zou er weer wat balans moeten komen, waardoor de inflatie afneemt.
Hoe doet de ECB dat?
Bedrijven en consumenten, zoals jij en ik, lenen geld bij een bank. Bijvoorbeeld voor een hypotheek. Om dat geld uit te kunnen lenen, hebben banken eerst geld nodig. Dat is bijvoorbeeld ons spaargeld, dat ze weer uitlenen. Maar banken lenen ook bij de ECB.
Wil een bank geld lenen bij de ECB? Dan betaalt de bank rente. Bij een lage rente is geld lenen voor banken goedkoop. En betalen ook wij een lagere rente voor leningen. Maar gaat de rente omhoog? Dan is geld lenen duurder. Die hogere kosten berekent de bank door aan de klanten. Zo stijgt de rente ook voor ons.
Sinds 2022 verhoogt de ECB de rente. Stap voor stap. Maar die renteverhogingen zien wij niet terug op onze spaarrekening. Tenminste, als je bij de grote Nederlandse banken spaart. Buitenlandse banken geven wel meer rente.
Kwestie van vraag en aanbod
De hypotheekrente is flink hoger. Maar de spaarrente niet. Banken maken daar niet zo’n haast mee. Dat komt vooral omdat er al heel veel spaargeld is. In totaal is er in Nederland nu 435 miljard aan spaargeld.
Met een hogere spaarrente levert sparen meer op. Als de rente bijvoorbeeld 5% is, gaan we met z’n allen meer sparen. Zo komt er meer geld bij de bank te staan. Dat geld kan de bank vervolgens weer uitlenen. Bijvoorbeeld als hypotheek. Maar omdat er al heel veel spaargeld is, heeft de bank dat geld niet echt nodig. Wij zetten ons geld toch wel op de bank. Of de rente nu hoog of laag is.
Waarom stijgt spaarrente niet?
Het aanbod aan spaargeld is hoger dan de vraag. En een hogere spaarrente betekent voor banken extra kosten. Dat willen ze niet. Bovendien zijn er veel hypotheken met een lage, vaste rente. Die leningen leveren de bank weinig op. Daarom houden de banken de hand (nog) op de knip voor spaarders.
Toch is de spaarrente wel wat omhoog gegaan. Van iets naar een beetje.
