Op veel producten vind je logo’s, slogans en labels over duurzaamheid. Maar die claims zijn lang niet altijd waar. Er zit een boel greenwashing tussen. Wat is dat precies?
Bedrijven die zich groener en duurzamer voordoen dan ze zijn, dat heet greenwashing. Je vindt op de verpakking bijvoorbeeld een keurmerk met een mooi, klimaatneutraal verhaal. Maar ondertussen is het bedrijf wel een grote vervuiler. Door middel van greenwashing poetst het bedrijf zijn imago als het ware op.
Geen daden, maar woorden
Greenwashing gebeurt op allerlei manieren. De verpakking is bijvoorbeeld groen met bloemetjes en bijtjes. En er staat een zelf bedacht keurmerk plus mooie slogan op. Wij, de consumenten, denken: “Hé, dat zit er natuurlijk uit”, en hop het product ligt in ons mandje.
Maar kijk je verder, dan zie je dat het bedrijf helemaal niet zo duurzaam is. De verpakkingen bestaan bijvoorbeeld voor een groot deel uit plastic. Of slechts een paar ingrediënten zijn duurzaam. Greenwashing is dus vooral een marketingtruc.
Zo blijkt uit Europees onderzoek dat 42% van de duurzame claims op websites van onder andere cosmetica, huishoudelijke apparaten en textiel bedrijven gewoon niet waar of flink aangedikt zijn. Daarbij komt dat op meer dan 50% van de websites onvoldoende informatie of bewijs staat.
Maar al die logo’s – of ze nu waar zijn of niet – beïnvloeden wel ons koopgedrag. Want steeds vaker kiezen we voor duurzame producten. Wij leven bewuster, en bedrijven doen met ons mee. Tenminste, dat denken we. Wij zien een groen logo en denken dat we goed bezig zijn. Maar ondertussen gaat ’t de bedrijven vooral om meer klanten, meer omzet en meer winst. Door greenwashing in te zetten, spelen bedrijven in op onze vraag naar duurzamere keuzes.
Hoe herken je greenwashing?
Als ik in de supermarkt loop, zie ik overal logo’s, kreten en keurmerken. De termen CO2-neutraal en ecofriendly vliegen me om de oren. Dat maakt het lastig om te bepalen of ik echt een duurzame keus maak. Of dat het achteraf een wassen neus blijkt. Wat is nou waar en wat niet?
Bedrijven maken vaak zelf keurmerken. Die soms nietszeggend zijn. Niet streng genoeg of weinig controle, bijvoorbeeld. Je kunt daar niet blind op vertrouwen. Via de Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal check je wat een keurmerk of een bedrijfslogo precies inhoudt. En of het bedrijf ook echt impact maakt, of niet.
Daarnaast zijn er meer alarmbelletjes voor jou als consument:
- Vage claims en geen bewijs: zet een bedrijf greenwashing in? Dan gebruikt het vaak algemene en vage woorden. Een claim die eigenlijk niks zegt, dus. Woorden als puur en eerlijk, bijvoorbeeld. Waar staan die voor? Is er een goede onderbouwing? En wie controleert dat?
- Nadruk op een klein deel: vaak zie je dat een bedrijf een product of ingrediënt, dat duurzaam is, sterk benadrukt. Bijvoorbeeld een shampoo met 1% natuurlijke ingrediënten. De verpakking is zo gemaakt, dat jouw aandacht naar die claim gaat. Terwijl het grote plaatje helemaal niet zo duurzaam is. Pas dus op voor tunnelvisie. En kijk wat het bedrijf precies doet aan duurzaamheid in z’n geheel.
- Prijs en doelen: duurzaam produceren kost meer tijd, energie en geld. Daarom zijn duurzame producten vaak duurder. Een duurzame spijkerbroek, bijvoorbeeld. Die kost een stuk meer dan een fast fashion model. Kost een broek € 15 en hangt er een mooi, groen eco-labeltje aan? Dan kun je je afvragen hoe duurzaam die broek nu echt is. Verdiep je eens in de missie en visie van het bedrijf. Hoe transparant is het bedrijf? Kun je iets vinden over klimaatdoelen, het productieproces en CO2-uitstoot, dat soort dingen.
Consuminderen is ’t groenst (en beter voor je portemonnee)
De prijs die wij betalen in de winkel noem je de verkoopprijs. De prijs waarvoor het bedrijf het product maakt, noem je de kostprijs.
In de kostprijs zitten allerlei kosten verwerkt. Denk hierbij aan het materiaal en ingrediënten voor het product. Maar ook personeelskosten, de energierekening en marketing.
Bedrijven geven grote bedragen uit aan marketing. Daarbij word vaak de 10%-regel gebruikt. Oftewel, 10% van de omzet gaat naar het marketingbudget. Gebruikt het bedrijf dit geld om het imago op te poetsen met duurzame campagnes en fancy slogans (greenwashing)? Dan zitten die kosten ook in de kostprijs. En zo betaal jij er aan mee.
Wil je duurzame(re) keuzes maken? Wees kritisch op wat je koopt. Check of het bedrijf écht duurzaam is. Of dat het vooral een groen marketingpraatje is. En je weet: minder consumeren met z’n allen maakt meer impact dan al die vage, greenwashed beloftes bij elkaar. En is ook nog eens een stuk beter voor je portemonnee!
