De prijzen voor boodschappen stijgen al maanden. Hoe kan het dat de boodschappen zo duur zijn geworden? We leggen het uit.
Hoge inflatie = duurder dagelijks leven
Die dure boodschappen zijn een gevolg van de inflatie. Wanneer het dagelijks leven duurder wordt, spreken we van inflatie. Inflatie is een stijging van het algemene prijspeil. Het gaat hierbij niet om losse producten, maar om het dagelijks leven in ’t algemeen. Het grote plaatje, zeg maar.
We zijn duurder uit, omdat ons geld door inflatie minder waard wordt. We kopen met hetzelfde bedrag, bijvoorbeeld € 100, minder boodschappen dan een jaar eerder. Jarenlang was de inflatie erg laag. We merkten er weinig van. Maar sinds een tijdje is het record na record. Het verschil tussen toen en nu is groot.
In grote lijnen zijn er 3 oorzaken:
1. Productieketen op z’n kop
Een productieketen is het proces van grondstof tot consument. Het is een rij schakels, die ervoor zorgt dat onze boodschappen elke dag weer netjes in de supermarkt liggen. Toen corona uitbrak, raakte dit gesmeerde, logistieke proces helemaal in de war. De lockdowns legde het hele leven plat. En het internationaal transport, en daarmee de toeleveringsketen, raakte hierdoor flink verstoord.
Door deze verstoring werd het voor bedrijven lastiger om aan bepaalde grondstoffen te komen. Sommige basismaterialen werden zelfs schaars. Zeker toen alles na de beperkingen weer op gang kwam. Wanneer het moeilijk is om aan bepaalde producten te komen, zoals grondstoffen of basismaterialen, gaat de prijs ervan omhoog. Dat heeft te maken met vraag en aanbod.
Daarnaast werd het transport duurder. Bijvoorbeeld door de hoge dieselprijs, waarop vrachtwagens rijden. Of het tekort aan zeecontainers. Veel bedrijven betalen nu méér voor hun grondstoffen, vervoer en verpakkingen. En die hogere kosten worden doorberekend in de uiteindelijke prijs. Dus: jouw boodschappen zijn daardoor duur(der) geworden.
2. Meer betalen voor energie, maakt boodschappen ook duur
Om onze boodschappen te maken is er energie nodig. Ovens, fabrieken, lopende banden: alles draait op energie. Tijdens de lockdowns was de vraag naar energie erg laag. Veel winkels, restaurants en bedrijven zaten dicht. En hadden dus geen stroom en gas nodig. Toen alles weer open mocht, steeg de behoefte aan energie. Maar tegelijkertijd liet de voorraad energie te wensen over. Ook hier was de vraag niet in balans met het aanbod. Met een hogere energieprijs als gevolg.
Bij een hogere energieprijs kost het bedrijven meer om de producten te maken. De zogeheten kostprijs gaat omhoog. Net zoals de hogere transportkosten en grondstofkosten, worden deze hogere energiekosten in de prijs doorberekend. Dat maakt jouw boodschappen duur.
3. Oorlog doet er een schepje bovenop
De nasleep van corona en de stijgende kosten van bedrijven zorgen voor hoge inflatie. Daar komt nu de oorlog in Oekraïne bovenop. Door deze oorlog en de bijbehorende sancties daalt het aanbod van energie en bepaalde grondstoffen. Denk aan Russisch gas, zonnebloemolie en graan. Er is minder of geen aanvoer. Ook dit is weer een klassiek voorbeeld van vraag en aanbod. Wanneer de vraag groter is dan het aanbod, dan gaat de prijs omhoog. Dat maakt boodschappen duur.
Neem als voorbeeld de bakkers. Elke dag maken zij brood. En daarvoor hebben ze een bepaalde hoeveelheid aan graan nodig. Wanneer er minder graan beschikbaar is, maar evenveel bakkers willen graan hebben, dan gaat de prijs van het graan omhoog. Voor de bakkers is het daardoor duurder om brood te maken. Wil hij geen verlies draaien, dan moet de prijs omhoog. En zo betalen wij meer voor brood.
Daarom zijn boodschappen duur geworden
Zoals je ziet, zijn er verschillende oorzaken waarom wij meer betalen voor onze boodschappen. Begrijpelijke redenen, maar niet fijn voor onze portemonnee. Daarbij komt dat veel basisproducten flink duurder zijn. Denk aan energie, benzine en boodschappen. Die gebruiken we (bijna) allemaal, dus veel mensen merken die prijsstijging. Gaat de prijs omhoog van producten die we bijna nooit kopen, dan heeft dat veel minder impact op ons dagelijks leven.
Ook gaat niet de prijs van alle boodschappen omhoog. Soms blijft de prijs gelijk. Maar dat betekent niet automatisch dat je niet duurder uit bent. We zien steeds meer krimpflatie: minder krijgen voor dezelfde prijs. In een pak koekjes zitten bijvoorbeeld nu nog 11 stuks in plaats van 12. Ben jij zo’n sneaky trucje ook al tegengekomen?
Dit verhaal is ook verschenen als podcast
Volg ons op Spotify en mis niks
