Betalen om te mogen sparen. Dat klinkt gek! Maar het komt steeds dichterbij. Ik leg je uit waarom.
Door Saskia
Doe je zo je best om elke maand te sparen, moet je straks rente betalen over je spaargeld. Dat is allesbehalve fijn. Je zou juist rente moeten krijgen! Dat motiveert tenminste. Maar betalen om te mogen sparen, dat wil niemand. De negatieve spaarrente maakt dan ook veel los.
Wat is een negatieve spaarrente?
De spaarrente is de vergoeding die je krijgt over je spaargeld. In de hoogtij dagen was dit maar liefst 10%. Had je toen €50.000 op je spaarrekening staan? Dan kreeg je €5.000 cadeau. Dat is nu wel anders. We hebben het steeds vaker over een negatieve spaarrente. Bij een negatieve spaarrente is het precies andersom: sparen gaat geld kosten in plaats van opleveren.
Maar waar veel mensen niet aan denken, is dat we al een tijd te maken hebben met een negatieve spaarrente. Dat heeft te maken met de inflatie. Is de inflatie hoger dan de spaarrente? Dan stijgen de prijzen harder dan je spaargeld. En wordt je spaargeld in feite minder waard. Dit heet een negatieve reële rente. De negatieve rente die je in de media tegenkomt, heet officieel de negatieve nominale rente. Of kortweg: negatieve (credit)rente. Dit is de rente die je je bank betaalt om te mogen sparen. En dat hebben we nog niet eerder meegemaakt!
Waarom is de spaarrente zo laag?
De Europese Centrale Bank (ECB) beheert de euro. Dat wil zeggen, de ECB regelt de geldvoorraad en bepaalt de rente en inflatie. Dit noemen we het monetaire beleid. De ECB wil dat mensen geld uitgeven, lenen en investeren in plaats van sparen. Dit boost de economie. Er moet daarom zoveel mogelijk geld in omloop zijn. Om dat te bereiken, moeten banken een boeterente betalen over het geld dat zij verplicht ’s nachts bij de ECB stallen. Maar daar hebben de banken behoorlijk last van. Het bewaren van ons spaargeld kost veel geld. Ze maken er zelfs verlies op, zeggen ze. En om die extra kosten te dekken, voeren steeds meer banken een negatieve rente in.
Maar dat is niet het enige. Economen zeggen dat we te maken hebben met een heuse spaartsunami. Nog nooit was er zoveel spaargeld. Banken worden overspoeld met spaargeld en weten van gekkigheid niet waar ze het moeten laten. Bovendien kunnen ze heel goedkoop geld lenen. Het spaargeld hebben ze dus niet per se nodig. En daardoor willen ze sparen ontmoedigen.
Hoe staat het ervoor?
Een tijdje terug was een negatieve spaarrente nog ondenkbaar. Maar steeds meer banken gaan overstag. De ene na de andere bank kondigt een negatieve rente aan. En het einde lijkt nog niet in zicht. Op dit moment geldt de negatieve spaarrente alleen nog voor grote vermogens. Dus vanaf een spaarsaldo van €100.000 of €250.000. Hier wordt dan hooguit -0,5% rente over gerekend. Dus heb je een ton op je spaarrekening staan? Dan betaal je €500 per jaar aan je bank.
Hoe zit het met de kleine spaarders?
Als kleine spaarder zit je voorlopig nog goed. Tot €100.000 rekent geen enkele bank een negatieve rente. Maar dat is geen garantie voor de toekomst. Onlangs kondigden de grootste banken aan dat zij niet uitsluiten dat ook kleine spaarders moeten gaan betalen. Het lijkt wel alsof de grens steeds iets verder opschuift. Want de ABN Amro heeft het nu al over saldo’s tot €20.000. Betalen om te sparen wordt zo voor steeds meer mensen realiteit.
Is zo’n rente bijzonder?
Betalen om te sparen. Dat is nog nooit voorgekomen. Toch heeft boos zijn niet zoveel zin. Banken kunnen er eigenlijk ook weinig aan doen. Zij krijgen de rekening van de ECB gepresenteerd, en moeten maar zien hoe ze die betalen. En de meeste banken kiezen ervoor om die extra kosten door te berekenen aan hun klanten. Het bewaren en bewaken van jouw spaargeld is immers een dienst van de bank. En de bank mag zelf bepalen of ze hier wel of geen vergoeding voor vraagt.
Kunnen we de negatieve rente vermijden?
Dat sparen al lang niks meer oplevert, hebben we allang geaccepteerd. Maar om nou te gaan betalen om de mogen sparen? Dat is voor veel mensen een brug te ver. Toch is al je spaargeld onder je matras bewaren ook niet zo handig. Het grootste voordeel van sparen is dat het zo veilig is. Als je wilt, kun je wel op zoek gaan naar een alternatief. Zoals beleggen, je hypotheek versneld aflossen of het verduurzamen van je huis. Maar bang zijn voor een enorm hoge negatieve rente hoeft niet. Een bankrun, dat iedereen massaal in paniek zijn of haar geld van de bank haalt, wil je bank koste wat kost voorkomen. Dus zal de negatieve rente nooit (te) hoog worden.
