Wil jij ook niet meer fulltime terug naar kantoor wanneer er straks een medicijn tegen corona is? Dat hoeft ook helemaal niet. Stel je eigen baan samen.
Wanneer je Liesbeth Smit (30) belt en zegt dat je werk voor haar hebt, zit ze nog met veel vragen. Wil je dat ze een website voor je bouwt? Wil je haar oldtimer huren voor een bruiloft? Of misschien wil je haar inhuren als voedingsadviseur? Ze kan en doet het allemaal. Een beetje hier, een beetje daar. Hosselen, noemen ze het in Amerika. Overseas leerde Liesbeth het ook. Ze kon een visum krijgen om aan Harvard onderzoek te doen, maar kreeg geen salaris. En dus was het – ‘All American’ – aan haar zelf om haar broek op te houden. Kwam je Liesbeth in die tijd tegen en bood je haar een salaris, dan deed ze daar alles voor. Nou ja, bijna alles. Zo was ze ‘s avonds manager van de Harvard College Bar, schreef ze artikelen over gezondheid en bouwde ze een website voor één van haar professoren. Die instelling nam ze mee toen ze terug kwam naar Nederland. “Heel even probeerde ik het als fulltime onderzoeker aan de VU. Maar toen ik voor de zoveelste keer ‘s ochtends mijn bammetjes stond te smeren, dacht ik: hier word ik niet gelukkig van, iedere dag hetzelfde.” Dus loopt ze nu weer heerlijk in zeven sloten tegelijk.
Als we trendwatcher Adjiedj Bakas moeten geloven hebben duizendpoten de toekomst: “Tien jaar geleden had 75% van de Nederlanders een vaste baan, nu nog maar 50%. Ik schat dat dat in 2024 nog maar 35% is.” Voor de grijze kantoormuizen onder ons heeft hij slecht nieuws: “Als zo’n vaste baan jouw ideaalbeeld is, dan zou ik dat maar snel bijstellen. Er is straks niet eens meer genoeg werk om iedereen een fulltime functie te bieden. We zijn de laatste decennia terug gegaan van 70 naar 40 uur per week. Machines kunnen wat wij vroeger deden en straks nemen robots het nog verder over. Die doen over een paar jaar de administratie en dus is er alleen nog iemand nodig voor een laatste controle. Dus schrik niet als je baas zegt: ‘Ik heb je nog maar 20 uur per week nodig.’ Zie het als een kans om naast je kantoorbaan andere dingen op te pakken die je naast extra inkomen misschien ook wat extra plezier brengen.”
Nina (33) deed vijf jaar lang waar ze als kind van droomde. Na een opleiding aan de toneelschool schreef ze haar eigen voorstellingen, die ze vervolgens in het hele land speelde. Hallo, droombaan! En ze kon er ook nog eens de huur en boodschappen van betalen. Zelfs af en toe een nieuw jurkje. Maar aan al het moois komt een einde. Toen het kabinet in 2011 startte met bezuinigingen op cultuur, merkte Nina dat meteen. De zalen werden leger en theaters steeds voorzichtiger met boeken. Haar bankrekening trok rood weg en Nina werd er bloednerveus van. “Het ging nog net, maar ik werd bang van die onzekerheid. Zou ik het volgende maand redden, of net niet?” Toen ze weer eens zat te kwartetten met onbetaalde rekeningen, besloot ze: dit kan zo niet langer. Er moest een nieuwe bron van inkomsten komen. Nina: “Als ik er dan toch een baan naast zou zoeken, wilde ik wel iets wat me gelukkig zou maken. Als kind riep ik altijd: ik word actrice of verloskundige. Dat laatste zou me vier jaar studeren kosten, dat wilde ik niet. Maar kraamverzorgster kon ik al binnen een jaar zijn, las ik op internet.”
Zo gezegd, zo gedaan. Een jaar later verschoonde Nina voor het eerst – betaald – de luier van een pasgeboren kindje. Het bracht haar financiële zekerheid en plezier: “Wie mag er nou zo vaak met een babytje knuffelen? Ik vind het elke keer weer zo mooi om helemaal aan het begin van een mensenleven iets te mogen betekenen. Zeker bij ouders van een eerste kindje, die ik nog zoveel kan leren. Wanneer ik na acht dagen een zelfverzekerde vader en moeder achterlaat, voel ik me echt nuttig en op een andere manier voldaan dan wanneer ik in het theater sta.” En zo werkt Nina alweer twee jaar twee banen naast elkaar. Terwijl vrienden en familie zich verbazen over haar ren en vliegwerk, overweegt zij zelfs er nog een baan bij te nemen. Waarom ook niet?
Anke Laterveer (34) kende het gezicht van die man op de eerste rij ergens van. Waarvan, dat wist ze niet meer. Hij praatte constant door haar voorstelling heen en dus gaf ze hem een uitgebreide veeg uit de pan: “Met humor op zijn plek zetten, laten we het zo noemen.” De cabaretiere stond de volgende ochtend weer fris en fruitig in de lift op weg naar haar andere baan als studentenwerver bij de VU, toen dat bekende gezicht opeens tegenover haar stond. ‘Werk jij hier ook?’ vroeg ze hem met een rode kop. Ja, zei hij, hij was het hoofd van de afdeling P&O. “God zij dank had de man gevoel voor humor. Hij had een geweldige avond gehad, zei hij, en mijn baan mocht ik houden.” Anke werkt 3 á 4 dagen per week op de universiteit en verdient daar 1800 euro netto. Cabaret levert iedere maand een paar honderd euro extra op. “Natuurlijk ligt mijn hart in het theater. Dat weet mijn baas ook. Maar ik ben een alleenstaande moeder van twee kinderen. Ik heb een verantwoordelijkheid en die neem ik. Veel cabaretiers krijgen iedere maand wat toegestopt door papa en mama en liggen tot 2 uur ‘s middags in bed te ronken. Dat zit er voor mij gewoon niet in en eigenlijk moet ik er ook niet aan denken.”
Loopbaancoach Fiona Stoop zou het verhaal van Anke in willen lijsten. “Je baas is niet verantwoordelijk voor je geluk, dat ben je zelf. Laten we vooral allemaal doen waar we gelukkig van worden en ervoor zorgen dat we dan ook nog de rekeningen kunnen betalen.” Fiona wordt overspoeld met mensen die niet blij zijn met hun werk. En dat zijn echt niet allemaal grijze pakken, ook veel jonge mannen en vrouwen. Toch raadt ze niet iedereen aan er dan maar een baan naast te nemen: “Het kan de oplossing zijn, zeker als je precies weet wat je mist en dat zo aan kunt vullen. Maar onderschat het niet. Op deze manier multitasken moet bij je passen. Je moet ondernemend zijn, flexibel en creatief. Ben je dat totaal niet, dan lig je ‘s avonds in bed te stressen en dat maakt ook niet gelukkig.”
Toch, met een goede agenda en een paar rode en zwarte stiften kom je ook een heel end: “Zeker als je voor jezelf werkt, of naast een vaste baan ondernemer bent, moet je duidelijke doelen voor jezelf stellen. Op 1 december heb ik die website af en op 11 december wil ik vijftig netwerkgesprekken hebben gevoerd, bijvoorbeeld. Je moet streng voor jezelf zijn, nu er geen baas is om dat voor je te doen.” Probeer de boel ook goed gescheiden te houden, adviseert Fiona: “Wat goed werkt is voor iedere baan een andere plek, letterlijk. Dus de papieren van je loondienstbaan bewaar je op kantoor. Paperassen van je eigen bedrijf berg je thuis op.”
Het succes van BV duizendpoot valt of staat met je eigen vertrouwen in je onderneming, zegt Fiona: “Straal uit dat jij de rode draad ziet. Dat alles elkaar versterkt. Als jij er zelf onzeker over bent, zien mensen al die verschillende functies misschien wel als een zwaktebod. Dus schaam je er niet voor maar draag het uit met trots. Jij kunt meer bieden dan maar één ding. Zo moet je het zien!” En als je aan alles met toewijding werkt, zullen die verschillende banen naast elkaar niet snel verwarrend zijn, aldus de ervaringsexpert Anke: “Ik ben echt van het tien dingen tegelijk doen. Tv kijken, twitteren, nadenken over een goede grap en ondertussen een tijdschrift lezen. En toch heb ik nog nooit per ongeluk naar een student gemaild dat ik graag kom optreden, of naar een theaterdirecteur dat hij vooral geneeskunde moet komen studeren.”
