Janke schrijft iedere zondag over haar weg naar financiële onafhankelijkheid. Vandaag deelt ze een inkijkje in haar freelance leven. Wat onwijs gaaf is, maar soms ook vrij ingewikkeld. Freelancen valt soms best tegen

Ik zag mezelf al zitten ergens in een hip koffietentje, nippend aan een cappuccino al schrijvend aan een vlammende tekst. Het leven van een freelancer leek me echt onwijs romantisch. Het geeft je veel vrijheid, je kunt doen en laten wat je wilt, er is veel tijd voor je gezin en je verdient ook nog best een leuk inkomen. Toch?

Nu, 4 jaar later, ziet dat freelance leven er toch iets anders uit. Terwijl ik deze column typ, zit ik in mijn joggingbroek aan de keukentafel. Met een kop koud geworden bak koffie. Deze week heb ik ongeveer vijf deadlines, een cursus, ik moet een klant nabellen die steeds ‘vergeet om te betalen’ en mijn zoon heeft vrijdag een studiedag die ik even vergeten was. Daar gaan mijn ingeplande werkuren.

Tot zover het romantische beeld dat ik had van freelancen. En ik denk dat er meer mensen zo rooskleurig kijken naar werken als zzp’er. Persoonlijk zou ik toch niet meer anders willen. Toen ik vier jaar geleden voor mezelf begon zegde ik mijn baan ervoor op. Mijn baan, met een vast contract, die me elke maand €3000 netto opleverde. Daar werkte ik dan wel minimaal 60 uur voor. En of ik daar nou een leuker mens van werd? Ik denk het niet. Op dit moment betaal ik mezelf €1800 netto uit. Mijn omzet ligt iets hoger alleen moet ik van die omzet mijn (veel te dure) leaseauto betalen. Daarnaast zet ik elke maand 20% aan de kant om mijn belastingen van te kunnen betalen. Die 60 uur red ik niet meer, maar ondertussen werk ik stiekem toch weer bijna fulltime. Het voordeel is dat ik zelf mijn uren indeel. Omdat ik al mijn werk vanuit huis kan doen, kan ik er bijvoorbeeld ook voor kiezen om te werken als mijn zoon in bed ligt. Handig, want dat betekent dat ik ’s middags, als hij uit school komt, meer tijd voor hem heb.

En dat was ook precies de reden dat ik als freelancer wilde werken. Ik wilde mijn eigen tijd indelen, meer gevoel van vrijheid hebben en vooral dingen doen die ik leuk vond. En 75% van mijn tijd wordt ook zo besteed. Die overige 25% van de tijd besteed ik aan dingen waar ik van te voren helemaal niet bij stil had gestaan. Handelingen die ik helemaal niet zo leuk vind om te doen (bijvoorbeeld administratie) maar ook het handelen van kanten van het freelancen die ik niet voorzien had. Ik noem een paar voorbeelden en vertel je hoe ik hier mee om probeer te gaan.

• Onzekerheid. Als je niet werkt, dan verdien je niks. Het is eigenlijk een super simpel uitgangspunt. Voor mij, als pietje planning, was dit even bijkomen. Ik moest dus zelf achter klanten aan. En laat dit nou niet mijn sterkste kant zijn. Die onzekerheid vond ik zo spannend, dat ik aan het piekeren sloeg. Zelfs zo erg dat ik het wilde opgeven. De zekerheid van elke maand een vast salaris, ook al is het werk minder leuk, leek ineens weer heel aantrekkelijk. Uiteindelijk heb ik voor een mix gekozen tussen losse opdrachten en vaste opdrachtgevers met vaste tarieven die voor langere tijd willen samenwerken. Vaak vind je dit soort opdrachten via betaalde websites waarop freelancers gezocht worden. Daar heb ik een gratis account. De namen van de opdrachtgevers zie ik daarom niet. Helemaal niet erg, want met een beetje speurwerk via Google en LinkedIn kom ik er eigenlijk altijd wel uit, en benader ik het bedrijf direct. Stout, he? Het heeft me toch twee van de drie vaste opdrachtgevers opgeleverd.

• Verzekering en pensioen. Als je in loondienst bent, dan ben je automatisch verzekerd voor arbeidsongeschiktheid of werkloosheid. Ik ben dat dus niet. Ik bouw ook nergens pensioen op. Meestal doe je dat in loondienst wel. Als ik een verzekering of pensioen wil, moet ik er zelf voor zorgen. Er zijn talloze aanbieders voor verzekeringen voor freelancers. En eerlijk gezegd schrok ik nogal van de premies. Persoonlijk heb ik er voor nu voor gekozen om een buffer aan te leggen op mijn zakelijke spaarrekening. Hier staat altijd €5000 op en ik kom hier niet aan. Dit is bedoeld voor mijn eventuele werkloosheid. Voor tijden dat het met de opdrachten wat minder gaat en ik minder verdien dan wat mijn lasten zijn. Ik heb  ervoor gekozen om geen verzekering te nemen voor arbeidsongeschiktheid. Dit is een persoonlijke keuze waarover ik geen advies kan en moet geven. Pensioen bouw ik ook niet apart op. Dit kan overigens wel. Ook dit is een hele persoonlijke keuze. In plaats van pensioenopbouw kies ik ervoor om (na de zomer) te starten met aflossen op mijn hypotheek. Dat is natuurlijk niet genoeg, maar ik ga me daar volgend jaar verder in verdiepen.

• Wanbetalers. Afgelopen week was het moment, waar ik zo bang voor was, daar. Ik had een wanbetaler. Super irritant. Ik prijs mezelf wel gelukkig dat dit de eerste was in vier jaar. Maar wat vond ik het lastig. Hoe pak je het aan? Welke toon kies je eerst? Welke excuses accepteer je? En welke niet? Wat zijn mijn rechten eigenlijk? Ik werd er eerlijk gezegd heel nerveus en ook een beetje onzeker van. Uiteindelijk is het goed afgelopen en heb ik mijn geld (weliswaar een paar weken te laat) toch gekregen. Ik realiseer me nu wel dat dit dus een factor is die ik onderschat heb. Want wat als betaling echt uitblijft? Deze week moet ik achter een andere betaling aan. Ik kijk er niet naar uit kan ik je verklappen.

Al met al is er van die hippe koffietent, inclusief cappuccino, weinig terecht gekomen. Ja, ik had een te romantisch beeld bij freelancen. Nee, ik zou het niet meer willen ruilen voor een baan in loondienst. Er zijn dus gewoon zaken die enorm tegenvallen. Daar staat tegenover dat ik veel leuker werk doe, met veel leukere mensen samenwerk en dat ik die middagen er kan zijn voor mijn zoon. Oh, en de koffie die Renée op kantoor heeft, is wel lekker warm. Ook een voordeel.

Wie van de freelancers hier herkent zich hierin? Ik ben heel benieuwd naar jullie ervaringen. Ook wanneer je juist droomt van een leven als zzp’er.